Stress en burn-out: snel herstellen of de tijd nemen?
Vaak wordt mij de vraag gesteld hoe snel iemand met stress, overspannenheid of burn-out weer aan de slag kan gaan. Hieronder kan je lezen waar je op kunt letten.
1: Dat ligt aan de klachten die je hebt
Van kortdurende stress herstel je over het algemeen in enkele dagen. Een paar nachten goed slapen of een weekend goed uitrusten zal er over het algemeen voor zorgen dat je weer helemaal uitgerust en fit bent.
Bij chronische stress duurt dit langer. Als chronische stress heeft geleid tot overspannenheid, kan je hiervan meestal binnen enkele weken herstellen.
Als chronische stress tot burn-out heeft geleid, is jouw lichaam uitgeput. Bij uitputting duurt herstel meestal een halfjaar, een jaar of zelfs langer. Daar kan veel variatie in zitten. De ene burn-out is de andere namelijk niet. Het maakt veel uit hoe lang je al overbelast bent geweest en hoe ver je hebt doorgezet voordat er sprake was van burn-out. Sommige mensen gaan heel diep voordat ze eraan toegeven. En ook of dit jouw eerste burn-out is, of jouw tweede. En ook of de factoren die aan de burn-out hebben bijgedragen nog steeds invloed uitoefenen. Denk aan de werkcultuur, de werkomstandigheden zoals reorganisaties, te weinig personeel, te hoge werkdruk, e.d. En denk ook aan persoonlijke factoren, jouw leefstijl, relatie, gezinssituatie, sociale steun, jouw lichamelijke en psychische gesteldheid, de manier waarop je met de situatie omgaat, of je voldoende strategieën/copingstijlen hebt om klachten en stress effectief te verminderen, en dergelijke.
Het is belangrijk dat je dit allemaal goed en gestructureerd uitzoekt, op een rijtje krijgt en dat je het effectief aanpakt. En laat je hierbij door een gespecialiseerde professional helpen, want alleen is dit een stuk lastiger, niet effectief genoeg en het duurt vaak veel te lang.
Tijdens het intakegesprek kan ik meestal een goede inschatting geven van de verwachte herstelduur, op basis van jouw situatie, de aard en duur van de klachten en een scorelijst. Omdat herstelprocessen heel verschillend verlopen, is dit nooit een exacte inschatting op de week af. Wel kan ik je inzicht geven in welke factoren hierbij het meest bepalend zijn, het goede nieuws is dat je op een aantal daarvan zelf veel invloed kunt hebben.
2: Neem jouw lichaam als uitgangspunt (niemand is gemiddeld)
Het is heel belangrijk dat je je bij jouw herstel niet teveel laat leiden door gemiddelden, door lijstjes en door een vooraf ‘bedacht’ opbouwschema. Dit alles kan wel helpen, maar het is belangrijk dat je vooral jouw lichaam laat bepalen waar de grenzen liggen. Niemand heeft een glazen bol, ook diegene die het opbouwschema maakt niet. Jouw lichaam daarentegen voorziet je van zeer waardevolle signalen over waar jouw grenzen liggen, alleen luisteren veel mensen daar niet meer goed naar. Vaak zien we deze signalen als onwenselijk en zetten we door, we stappen er overheen.
Zorgen dat je (weer) goed gaat leren luisteren naar deze lichaamssignalen, is een onderdeel van het herstel. Dit kan je oefenen door jouw lichamelijke signalen serieus te nemen: voel je je moe, gespannen, overprikkeld of rusteloos? Zie dit als signalen waarmee je iets moet doen (of juist moet laten) om weer in balans te komen.
Daarnaast is het ook van groot belang dat je jouw patronen en (soms ineffectieve) psychologische copingstijlen goed leert kennen en veranderen. Dit is een belangrijk proces, dat naast het bovenstaande onontbeerlijk is. Hier is vaak veel goeds te bereiken, zorg er wel voor dat je dit in de vorm van therapie in plaats van coaching met een (gespecialiseerd) psycholoog of therapeut oppakt, anders kan de behandeling te oppervlakkig blijven.
Vanzelfsprekend moeten ook omgevingsfactoren worden aangepakt: soms is dit de werkcultuur, het takenpakket, of andere werkgerelateerde factoren. Deze kan je met mij bepalen, maar ook samen met jouw werkgever oppakken, en de bedrijfsarts kan hierover adviseren. Wees hier assertief in.
3: Stel jouw prioriteiten!
Elke vraag die gaat over het ‘snel herstellen’ roept nieuwe vragen op, omdat het zou kunnen betekenen dat je in een modus zit van teveel doorzetten, volhouden, presteren, aan verwachtingen willen voldoen, e.d. Als dat zo is, houdt deze vraag in dat je echt moet gaan werken aan het veranderen van jouw visie op werkdruk, jezelf en op herstel.
Vraag jezelf af of jouw prioriteit moet liggen bij het ‘snel herstellen’ of bij het goed leren zorgen voor jezelf en jouw lichaam. Als jouw prioriteit teveel ligt bij het zo spoedig mogelijk herstellen, kan dat ten koste gaan van het herstelproces en loop je het risico dat je jezelf weer te snel blootstelt aan stress, waardoor de kans op terugval wordt vergroot. En daar is niemand bij gebaat. Zorg dus dat je echt leert om goede prioriteiten te stellen, je hieraan te houden en duurzaam te herstellen. Zorg goed voor jezelf en maak te hoge verwachtingen minder belangrijk.
Tegelijkertijd is het wel belangrijk dat je op een gepaste manier werkt aan jouw herstel. Als je alles maar laat voor wat het is, zal er weinig veranderen en los je ook niets echt goed op.
En last but not least: door een goede behandeling kan je wel jouw duurzame herstel bespoedigen! Ik maak mee dat cliënten soms maanden thuis zitten met minimaal herstel, voordat zij zich bij de praktijk aanmelden. Dit is in de meeste gevallen gelukkig om te zetten, in een goed lopend herstelproces. Maar het kan dus ook eerder, wacht dus niet te lang.
Heb je last van stress, overspannenheidsklachten of burn-outklachten?
Lees dan via de links hieronder meer over de behandeling ervan.
Bij mij kan je terecht voor gespecialiseerde psychologische behandeling en therapie van onder andere stress- en burn-outklachten. Ik heb al veel mensen met succes bij hun herstel kunnen ondersteunen en blijf dat dagelijks doen. Heb je vragen of wil je je aanmelden? Neem dan contact met mij op.
Graag tot ziens,
Wouter-Jan van Keulen
Toegepast psycholoog, therapeut, coach en mindfulnesstrainer
Verder lezen?
Je bent nu op de pagina: Stress en burn-out: snel herstellen of de tijd nemen?
Lees hier meer over de behandeling en het herstellen van stress- en burn-outklachten.
Klik hier om naar de homepage te gaan.
Klik hier om naar alle specialisaties van de praktijk te gaan.